Pembandaran

Pengenalan
Proses pembandaran menyebabkan jumlah penduduk bandar bertambah dengan pesat disebabkan oleh ramai penduduk bertumpu di kawasan bandar. Proses pembandaran atau urbanisasi merupakan proses perkembangan sesebuah bandar dari segi saiz penduduk, luas kawasan, fungsi, dan kemudahan infrastruktur. Proses ini juga menyebabkan perubahan dalam ekonomi, sosial. Sebagai contoh, kegiatan ekonomi telah berubah daripada kegiatan pertanian kepada perindustrian, perdagangan, dan perkhidmatan.

Trend Pembandaran Di Negara Malaysia
Selepas kemerdekaan, proses pembandaran di Malaysia bertambah dengan pesat. Keadaan ini dapat dilihat dari segi saiz penduduk, kegiatan ekonomi, dan kemudahan infrastruktur. Dari segi saiz penduduk, jumlah penduduk di bandar telah bertambah berbanding dengan jumlah penduduk di luar bandar. Sebagai contoh, terdapat 61.8% penduduk Malaysia yang tinggal di bandar-bandar utama pada tahun 2000.

Faktor Yang Mempengaruhi Pembandaran Di Malaysia
Dasar kerajaan membuka beberapa zon industri, seperti zon industri ringan di Kepong, Zon Perdagangan Bebas di Petaling Jaya, Bayan Lepas, dan Pasir Gudang.
Bandar-bandar baru yang berkembang sebagai bandar perindustrian ialah Shah Alam, Kerteh, Ayer Keroh, dan Senawang.
Kawasan luar bandar dibangunkan seperti Rancangan Tanah Kerajaan di Pahang, Negeri Sembilan, dan Sabah.

Taraf pendidikan semakin baik di bandar seperti di Bangi, Sintok, dan Skudai

Perkembangan jaringan jalan raya yang baik di bandar-bandar besar seperti bas, teksi, LRT, dan Monorel.

Migrasi penduduk dari luar bandar ke bandar disebabkan peluang pekerjaan, kemudahan infrastruktur yang baik, dan pusat hiburan

Sumber mineral - penerokaan sumber mineral seperti petroleum, gas asli dan bijih timah telah membangunkan bandar-bandar seperti Miri dan Kerteh.

Peluang pekerjaan - terdapat banyak sektor swasta dan kerajaan yang menyediakan peluang pekerjaan

Fungsi Petempatan Bandar Di Malaysia
Pusat pentadbiran
Bandar besar menjadi ibu kota seperti Kuantan, Georgetown, Ipoh, Kuala Terengganu, Johor Bahru, Kota Bahru, Kuching, dan Kota Kinabalu. Putrajaya telah menjadi Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan.

Pusat perindustrian
Kerajaan telah membuka dan memajukan banyak kawasan industri melalui Dasar Perindustrian Negara. Kawasan ini membekalkan banyak peluang pekerjaan.

Pusat perniagaan dan perdagangan
Di bandar-bandar besar terdapat pusat membeli-belah yang bertaraf dunia seperti Sogo, Lot 10, Times Square, dan Suria KLCC. Bandar juga lengkap dengan pelbagai kemudahan kewangan dan perdagangan antarabangsa seperti HSBC dan Citibank.

Pusat pendidikan
Terdapat pelbagai jenis institusi pendidikan tinggi di bandar seperti:
-Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi
-Universiti Teknologi Mara, Shah Alam
-Universiti Malaya, Kuala Lumpur

Pusat pengangkutan dan perhubungan
Jalan raya
-Lebuh raya Utara-Selatan
-Lebuh raya Timur-Barat
-Jalan raya bertingkat

Jalan kereta api
-LRT, Komuter, ERL, Monorel

Pusat pelancongan
Kuala Lumpur - Muzium Negara, Zoo Negara, Pasar Seni
Melaka - Kota A Famosa, Stadhuys, Gereja St. Paul
Pulau Langkawi - Pulau bebas cukai, tempat bersejarah

Pusat pengumpulan dan pemprosesan
Kota Bharu dan Tanjung Karang - Padi

Kesan- kesan Pembandaran Di Negara Malaysia
Kesan Positif Pembandaran

1. Pertambahan peluang pekerjaan
Proses pembandaran menyebabkan perkembangan pelbagai jenis sektor ekonomi di bandar yang mewujudkan banyak peluang pekerjaan kepada masyarakat tempatan.
Peluang pekerjaan boleh didapati dalam sektor perindustrian, perdagangan, perniagaan, perkhidmatan, dan pentadbiran

2. Peningkatan kemudahan intrastruktur
Pertambahan penduduk di sesuatu kawasan hasil daripada proses pembandaran telah menyebabkan peningkatan keperluan kemudahan intrastruktur.
Sistem pengangkutan yang cepat terdapat di bandarayaKuala Lumpur. Contohnya ialah Sistem Pengangkutan Aliran Ringan (LRT), komuter, dan monorel.
Selain itu, pusat kesihatan, hospital, pusat pendidikan awam dan swasta, dan rumah-rumah kos rendah turut ditambahkan sejajar dengan pertambahan penduduk.

3. Peningkatan taraf hidup
Peluang pekerjaan yang mencukupi dan pendapatan yang tinggi di bandar membolehkan penduduk menikmati taraf hidup yang lebih selesa dan moden.
Mereka yang menerima tahap pendidikan yang tinggi boleh mendapat pekerjaan yang lebih baik serta gaji yang lebih lumayan. Keadaan ini secara tidak langsung meningkatkan taraf hidup mereka.
Kemudahan seperti sekolah, hospital, klinik, jalan raya, bekalan air dan elektrik, pusat rekreasi membolehkan penduduk mendapat kemudahan asas yang sempuma dan rawatan kesihatan yang baik.

Kesan Negatif Pembandaran
1. Kesesakan lalu lintas
Kesesakan lalu lintas merupakan masalah yang berlaku hasil daripada pertambahan hilangan kenderaan yang pesat di bandar.

Jaringan jalan raya yang kurang cekap dan keadaan jalan yang kurang memuaskan juga menyebabkan kesesakan lalu lintas.

2. Pencemaran

Jumlah kenderaan yang semakin bertambah di bandar telah menyebabkan pencemaran udara.

Pelepasan gas-gas bertoksik seperti karbon dioksida, sulfur oksida, karbon monoksida, dan oksida nitrogen telah mencemarkan udara dan menyebabkan berlakunya hujan asid dan masalah pulau haba.

Pertambahan kawasan perindustrian juga menyebabkan pencemaran udara dan air. Pembuangan sisa kilang dan udara kotor telah mencemarkan air sungai dan udara.

Pertambahan penduduk juga mendatangkan isu pencemaran. Pembuangan sampah sarap yang tidak terkawal telah mencemarkan sungai.

3. Banjir kilat

Banjir kilat yang sering berlaku di kawasan bandar disebabkan oleh bangunan konkrit dan jalan raya yang berturap.

Apabila hujan turun, air larian permukaan tidak dapat diserap ke dalam tanah kerana dihalang oleh jalan raya yang berturap.
Keadaan ini menyebabkan banjir kilat berlaku, Sistem perparitan dalam bandar yang kurang sempurna telah memburukkan lagi masalah ini.

4. Pertambahan kawasan setinggan
Pertambahan penduduk di bandar hasil daripada penghijrahan penduduk dari luar bandar telah menimbulkan masalah kekurangan tempat tinggal.

Masalah setinggan di bandar disebabkan oleh kekurangan perumahan, kadar sewa rumah, dan harga tanah yang tinggi.

Kawasan setinggan juga dapat menimbulkan isu sosial seperti masalah keselamatan, kesihatan, dan sebagainya.

5. Kekurangan tenaga kerja di luar bandar
Faktor tarikan di bandar telah menyebabkan penghijrahan penduduk luar bandar ke bandar.

Golongan muda yang berpendidikan tinggi lebih gemar mencari pekerjaan dalam sektor perindustrian, perdagangan, dan perkhidmatan.

Keadaan ini menyebabkan mereka berpindah ke bandar.

Masalah kekurangan tenaga kerja di kawasan luar bandar timbul akibat daripada penghijrahan penduduk desa terutamanya penduduk pemuda ke bandar.

Keadaan ini telah menyebabkan banyak kawasan pertanian di luar bandar dibiarkan dan tidak dapat dimajukan.

Kajian Perbandingan 1 : Kesan Pembandaran Di Tokyo, Jepun

Tokyo mempunyai jumlah penduduk seramai 27 juta orang.

Merupakan ibu negara Jepun.

Tokyo berfungsi sebagai pusat pentadbiran, pusat perindustrian, pusat perdagangan, pusat kebudayaan dan pelancongan yang penting di Jepun.

Kesan positif akibat pembandaran di Tokyo adalah seperti berikut:

Kewujudan peluang pekerjaan yang banyak terutamanya di kawasan perusahaan Keihin.

Menambahkan kemudahan intrastruktur yang baik dan cekap dalam bandar.
Contohnya, perkhidmatan kereta api peluru (bullet train) dan landasan kereta api bawah tanah.

Wujud kawasan rekreasi dan pelancongan seperti Disneyland.

Pembangunan kawasan pinggir bandar berlaku. Contohnya, pembandaran di Tokyo telah menyebabkan kawasan bandar diperluaskan ke sempadan Wilayah Chiba di bahagian timur, Wilayah Kanagawa di bahagian selatan, dan Wilayah Saitama di bahagian Utara.

Kesan-kesan negatif pembandaran yang dialami oleh Tokyo ialah seperti berikut:

Kesesakan lalu lintas

Kekurangan tempat tinggal

Pencemaran

Kajian Perbandingan 2 : Masalah Pembandaran Di Bangkok, Thailand

Bangkok ialah ibu negara dan bandar yang terbesar di Thailand. Jumlah penduduk di Bangkok ialah kira-kira 5 juta orang.

Bangkok merupakan bandar primat diThailand. Fungsi Bandar Bangkok ialah sebagai pusat pentadbiran, pusat perdagangan dan perniagaan, pusat pengangkutan, pusat pengumpulan, dan pusat pelancongan.

Kesan positif akibat proses pembandaran di Bangkok adalah seperti berikut:

Peluang pekerjaan yang banyak telah wujud hasil daripada pembukaan kawasan perkilangan.

Kewujudan pelbagai kemudahan sosial seperti Hospital Besar Bangkok dan Hospital Bumrungrad.

Sistem pengangkutan yang sempurna terdapat di Bangkok. Contohnya ialah lebuh raya bertingkat, pengangkutan aliran ringan (LRT), serta terusan-terusan air yang dikenal sebagai Klong.

Pembukaan kawasan pelancongan yang terkenal iaitu Safari World.
Peningkatan taraf hidup penduduk Bangkok.

Bangkok juga mengalami kesan negatif pembandaran. Antaranya ialah:

Masalah kesesakan lalu lintas. Bangkok merupakan salah sebuah bandar yang mengalami kesesakan lalu lintas yang paling serius di dunia.

Berlakunya masalah pencemaran air, udara, dan bunyi.

Kawasan setinggan bertambah akibat daripada kekurangan tempat tinggal.

Langkah-langkah Menyelesaikan Masalah Pembandaran Di Malaysia
1. Kesesakan lalu lintas
Masalah ini dapat dikurangkan dengan mengadakan kempen untuk menggalakkan penduduk menggunakan kenderaan awam atau berkongsi kereta.

Selain itu, jalan raya yang sempit perlu dilebarkan. Jejantas pula perlu dibinakan.

Perkhidmatan pengangkutan aliran ringan (LRT) dan monorel diperkenalkan untuk mengurangkan penggunaan kenderaan dan masalah kesesakan lalu lintas.

2. Pencemaran
Pelbagai undang-undang digubal dengan tujuan mengawal kualiti alam sekitar. Contohnya ialah Akta Kualiti Alam Sekitar 1974, 1985 (Pindaan). Akta ini dibahagikan kepada: Peraturan Kenderaan Bermotor (Kawalan perlepasan asap, 1977). Peraturan ini mengehadkan perlepasan asap kenderaan kepada 50 HDV. Peraturan Kualiti Alam Sekitar (Udara Bersih, 1978). Peraturan ini menghadkan jarak antara kawasan industri dengan kawasan kediaman kepada 1000 meter.

Kilang-kilang perlu memasang penapis dan meninggikan cerobong asap.

Dendaan yang tinggi dikenakan terhadap sesiapa yang membebaskan sisa buangan ke udara dan sungai.

Pokok-pokok ditanam di bandar untuk tujuan penghijauan bandar. Penanaman pokok dapat mengekalkan suhu sekeliling.

Pencemaran air dapat dikurangkan dengan memasang perangkap sampah di sungai.

Selain itu, sistem rawatan air kumbahan yang sempuma dengan pembinaan loji kumbahan perlu dijalankan.

3. Banjir kilat
Masalah banjir kilat di bandar berpunca daripada kelemahan dalam sistem perparitan dan saliran. Jadi taraf sistem perparitan dan saliran perlu dinaikkan.

Selain itu, kerja-kerja mendalamkan sungai perlu dilakukan.

4. Kekurangan tempat tinggal
Masalah ini dapat dikurangkan dengan membina lebih banyak rumah kos rendah dan pangsapuri.

Kawasan yang sedia ada perlu ditempatkan semula di petempatan terancang.

Masalah kekurangan tempat tinggal berlaku akibat daripada penghijrahan penduduk luar bandar ke bandar. Konsep memperbandarkan kampung diperkenalkan untuk mengurangkan tumpuan penduduk di bandar.

Selain itu, pembukaan kawasan perkilangan di luar bandar juga dapat mengurangkan penghijrahan penduduk luar bandar ke bandar.

Soalan
Arahan : Pilih jawapan yang betul

1. Di Kanada, Confederation Bridge menghubungkan Pulau Prince Edward dengan
A Toronto
B New Brunswich
C Montreal
D Prince Rupert

2. Antara yang berikut, manakah sumbangan Jalan Air St.Lawrence- Tasik-tasik Besar kepada perkembangan perindustrian di Tanah Pamah St.Lawrence ?
A mengangkut barangan lebih murah dan mudah
B penghantaran barang lebih cepat
C dapat mengawal pencemaran laut
D menyediakan banyak peluang pekerjaan

- Belaga
- Bario

3. Senarai di atas adalah lapangan terbang di Malaysia yang berfungsi
untuk...
A menghubungkan kawasan pedalaman dengan bandar
B membawa pelancongan saja
C membawa barangan untuk dijual di pasar di bandar
D menghubungkan antara bandar-bandar

4. Barangan yang diangkut melalui pelabuhan antarabangsa di Kanada ialah...
I gandum
II bijih besi
III petroleum
IV kelapa sawit

A I dan II
B II dan III
C III dan IV
D I dan IV

5. Mengapakah jalan kereta api merupakan pengangkutan yang penting di Kanada ?
I paling ekonomik
II memudahkan pergerakan penduduk dari Kanada Timur ke Wilayah Praire
III paling cepat
IV membangunkan ekonomi di kawasan pedalaman

A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV

6. Langkah-langkah untuk mengawal pencemaran laut ialah...
I menguatkuasakan undang-undang
II menjalankan pemantauan perairan
III menjalankan proses menyahmasinkan air laut
IV menjalankan kaedah silvikultur

A I dan II
B II dan III
C III dan IV
D I dan IV

7. Antara yang berikut, manakah alat pengangkutan yang dapat mengurangkan masalah kesesakan jalan raya ?
I teksi
II LRT
III komuter
IV kereta persendirian

A I dan II
B II dan III
C III dan IV
D I dan IV

8. Apakah kelebihan pembinaan lebuh raya di Malaysia ?
I Memendekkan jarak perjalanan
II Menjimatkan masa perjalanan
III Memajukan pekan-pekan kecil
IV Memajukan industri kraf tangan

A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV

9. Pernyataan manakah mempengaruhi aspek kependudukan kesan kemajuan sektor pengangkutan dan perhubungan ?
I Kadar pertumbuhan penduduk meningkat
II Migrasi berlaku dengan meluas
III Penduduk bertumpu di bandar utama
IV Memudahkan mobiliti penduduk

A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV

10. Lebuh raya yang manakah terletak di negara Kanada ?
I Lebuh Raya Alaska
II Lebuh Raya Trans Kanada
III Lebuh Raya Trans Siberia
IV Lebuh Raya Mackenzie

A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV