Bentuk Muka Bumi Dan Potensinya

Kepelbagaian Bentuk Muka Bumi Di Malaysia
Malaysia mempunyai pelbagai bentuk muka bumi yang indah. Terdapat tanah tinggi, tanah pamah, lembangan sungai dan pinggir laut. Kawasan bukit, gunung dan banjaran membentuk kawasan tanah tinggi. Malaysia mempunyai banyak banjaran, contohnya Banjaran Titiwangsa, Banjaran Crocker dan Banjaran Kapuas Hulu yang bergunung-ganang. Ketinggian gunung-ganang ini berbeza-beza (Lihat peta di bawah).



Rangkaian Banjaran Gunung Di Malaysia
Pada umumnya, Malaysia adalah sebuah negara yang bergunung-ganang.

Kawasan tanah tinggi yang terdapat di Malaysia ialah di sekitar:
-Bahagian tengah Semenanjung Malaysia
-Bahagian pedalaman Sabah dan Sarawak

Kawasan tanah tinggi mempunyai kepentingannya yang tersendiri.

Semenanjung Malaysia
1 Banjaran Nakawan
2 Banjaran Kedah-Singgora
3 Banjaran Bintang
4 Banjaran Keledang
5 Banjaran Titiwangsa/Besar
6 Banjaran Benom
7 Banjaran Tahan
8 Banjaran Pantai Timur

Sabah
9 Banjaran Crocker
10 Banjaran Trus Madi
11 Banjaran Witti
12 Banjaran Maitland
13 Banjaran Brassey

Sarawak
14 Banjaran Tama Abu
15 Pergunungan Iran
16 Pergunungan Hose
17 Banjaran Kapuas Hulu
18 Banjaran Kelikang

Kawasan Tanah Pamah
Kawasan tanah pamah di Malaysia biasanya terletak di lembah-lembah sungai dan berhampiran dengan pinggir laut. Kawasan-kawasan tanah pamah yang utama ialah:

1 Dataran Pantai Timur
Dataran Pantai Timur yang luas dan subur terdiri daripada:
- Delta Kelantan
- Delta Terengganu
- Delta Pahang

2 Dataran Pantai Barat
Dataran Pantai Barat menganjur dari utara negeri Perlis hingga ke selatan negeri Melaka. Dataran ini termasuk:
Dataran Kedah - Perlis
Dataran Hilir Sungai Perak
Dataran Pantai Selangor
Dataran Pantai Johor
Dataran Seberang Perai

3 Dataran Selatan
Dataran di selatan Semenanjung Malaysia pula adalah :
Beralun, berbukit-bakau dan juga berpaya.Sebahagian besar kawasan ini ditanami dengan getah, kelapa sawit dan nanas.

4 Kawasan tanah pamah di Sabah dan Sarawak
Dataran pantai timur Sabah lebih lebar, tetapi sebahagian besarnya berpaya. Dataran pantai barat Sabah lebih maju walaupun sempit dan terputus-putus.

Kawasan tanah pamah yang luas di Sabah terdapat di :
- Sekitar Sungai Kinabatangan
- Semenanjung Semporna
- Bahagian hilir Lembah Segama
- Sekitar Sungai Labuk dan Sungai Segama

Dataran pantai Sarawak adalah lebar iaitu antara 30 - 65km lebarnya. Ia terdiri daripada delta-delta yang luas dan bertanih lanar seperti:
- Delta Rajang
- Delta Baram

Delta-delta ini adalah kawasan tanaman padi yang utama. Delta Rajang adalah dataran yang terpenting di Sarawak.

Dataran pantai timur Sabah lebih lebar, tetapi sebahagian besarnya berpaya. Dataran pantai barat Sabah lebih maju walaupun sempit dan terputus-putus.

Kepentingan kawasan tanah pamah
- Sebagai kawasan pertanian
- Sebagai kawasan perlombongan
- Sebagai tapak petempatan
- Sebagai tumpuan jalan raya dan jalan keretapi

Kawasan Pinggir Laut
Malaysia terletak di dalam kawasan Pentas Sunda. Oleh itu laut di sekeliling Malaysia adalah cetek dan kedalamannya adalah lebih kurang 180 meter. Semua negeri di Malaysia mempunyai kawasan pinggir laut kecuali Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur.

Hakisan Ombak
Faktor:
- Halaju angin
- Kecerunan Pantai
- Struktur batu-batan
- Jenis batu batan - keras/lembut

Tindakan:
- Lelasan
- Larutan
- Lagaan
- Hidrol

Jenis Tindakan:
- Ombak memusnah
- Ombak membina

Jenis Hakisan
Hidrol:
Air masuk ke dalam rekahan - memampatkan udara - tekanan keatas batuan - rekahan – pecah - Air mengundur - udara mengembang

Lagaan:
Bahan yang dibawa berlanggar antara satu dengan yang lain

Lelasan:
Bahan yang dibawa bergesel dengan pinggir laut

Larutan:
Tindakan kimia, contoh batu kapur larut dalam air laut

Bentuk-bentuk muka bumi di kawasan pinggir laut hasil tindakan ombak adalah:

Tebing Tinggi











Pola Saliran

Sistem saliran terdiri daripada aliran sungai utama dan beberapa cawangannya. Kawasan yang disaliri oleh sungai utama dan cawangannya dinamakan lembangan sungai. Cara cawangan sungai dan sungai utama dijalin antara satu dengan yang lain dikenali sebagai pola saliran. Terdapat beberapa pola saliran iaitu pola reranting, jejala, selari, gegelang dan jejari.


Pola Saliran Reranting
Berbentuk seperti ranting pokok
Cawangan-cawangan sungai bercantum dengan sungai utama pada sudut kurang dari sudut tepat
Terdapat di kawasan yang mempunyai batuan yang sama kekerasan.
Contoh: Sungai Pahang, Sungai Kelantan, Sungai Rajang


Pola Saliran Jejala
Terdapat di kawasan yang mempunyai lapisan batuan keras dan batuan lembut serta berselang-seli.
Anak-anak sungai mengalir dan menghakis lapisan batuan lembut.
Cawangan-cawangan sungai memasuki sungai utama pada sudut tepat iaitu
Contoh: Sungai Perak


Pola Saliran Selari / Sejajar
Cawangan-cawangan sungai dan sungai utama mengalir secara selari atau hampir selari antara satu sama lain.
Terdapat di cerun curam
Contoh: Sungai Kinabatangan


Pola Saliran Gegelang
Cawangan-cawangan sungai mengalir menurun dari puncak gunung dan bercantum dengan sungai utama di kawasan tanah rendah.
Anak-anak sungai yang baru pula akan memasuki cawangan-cawangan sungai.


Pola Saliran Jejari / Sepunca
Berbentuk seperti jejari roda
Cawangan-cawangan sungai mengalir turun menghala ke semua arah dari kemuncak sebuah bukit atau gunung.
Cawangan-cawangan sungai bercantum dengan sungai utama di kawasan rendah.
Contoh: Dapat dilihat di Gunung Benom


Sungai Dan Tasik Di Malaysia
Profil Panjang Dan Rentas Sungai

Sungai Dan Tasik Di Malaysia
Sungai Pahang (400 km) ialah sungai terpanjang di Semenanjung Malaysia. Sungai Rajang (563km) ialah sungai terpanjang di Sarawak dan di Malaysia. Sungai Kinabatangan (560 km) ialah sungai terpanjang di Sabah.
Ciri-ciri saliran

Sungai-sungai di Malaysia sentiasa menakung banyak air kerana negara kita menerima hujan yang lebat sepanjang tahun. Sungai-sungai ini berpunca dari kawasan tanah tinggi dan mengalir di antara banjaran gunung :

Mengikut arah barat ke timur di Sabah dan Sarawak.
Mengikut arah utara ke selatan di Semenanjung Malaysia.

Kepentingan sungai-sungai di Malaysia
Sempadan semulajadi, contohnya Sungai Bernam antara Perak dan Selangor.
Sebagai jalan pengangkutan, contoh Sungai Kinabatangan boleh dimudiki sejauh 100 km dari muaranya.

Sebagai jalan pengangkutan untuk menghanyutkan balak dari kawasan pembalakan di pedalaman ke kilang atau ke pelabuhan.

Membekalkan air ke kawasan tanaman padi, misalnya Rancangan Pengairan Muda dan Rancangan Pengairan Kemubu.

Membekalkan air untuk menjana kuasa hidro elektrik seperti Empangan Chenderoh dan Empangan Temenggor.

Sumber ikan, ketam dan udang air tawar bagi penduduk tempatan.
Membekalkan air ke kilang serta untuk keperluan harian.

Tasik-tasik yang terdapat di Malaysia terbahagi kepada 2 jenis:
Tasik semulajadi (contohnya Tasik Bera dan Tasik Chini).
Tasik buatan manusia (contohnya Tasik Kenyir, Tasik Chenderoh, Tasik Temenggor).

Tasik-tasik ini penting sebagai:
- Sumber ikan air tawar.
- Sumber bekalan air.
- Tempat rekreasi dan pelancongan.
- Pusat penjanaan kuasa hidroelektrik (Tasik Kenyir).

Soalan

1.
Huraian di atas mungkin sekali tentang tasik di kawasan bertanda
A P
B Q
C R
D S

2.
Antara berikut sungai manakah yang paling tepat mewakili huraian di atas?
A I
B II
C III
D IV

3.
Antara berikut yang manakah kesan daripada kegiatan di atas?
I Hakisan tanah
II Ketandusan tanih
III Banjir di bahagian hilir sungai
IV Pencemaran udara

A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV

4.
Antara berikut pasangan yang manakah benar ?
A I dan II
B I dan III
C II dan IV
D III dan IV

5.
Antara berikut pernyataan manakah yang menerangkan tentang kawasan berlorek?
I Ketinggian kurang daripada 100 meter
II Kawasan penanaman padi
III Kawasan perlombongan petroleum
IV Jenis tanih laterit

A I dan II
B I dan III
C II dan IV
D III dan IV

6.
Pernyataan di atas mungkin sekali merujuk kepada banjaran yang bertanda
A I
B II
C III
D IV

7.
Antara berikut gunung manakah yang dapat dikaitkan dengan pernyataan di atas ?
A Gunung Korbu
B Gunung Murud
C Gunung Kinabalu
D Gunung Terus Madi

8.
Berdasarkan peta di atas, gunung yang dihuraikan ialah
A I
B II
C III
D IV

9.
Kawasan berlorek dalam rajah di atas menunjukkan
A Banjaran Benom
B Banjaran Bintang
C Banjaran Keledang
D Banjaran Titiwangsa

10.
Antara berikut pernyataan manakah yang berkaitan dengan banjaran berlorek dalam peta di atas ?
I Kawasan tadahan air
II Kaya dengan longgokan bauksit
III Suhunya yang sejuk dan nyaman
IV Pertanian pindah dijalankan secara meluas.

A I dan II
B I dan III
C II dan III
D II dan IV

Potensi Dan Halangan Bentuk Muka Bumi Terhadap Kegiatan ManusiaPengenalan
Negara kita mempunyai kawasan tanah tinggi yang nyaman suasananya, tanah pamah yang subur, pantai yang indah dan sungai-sungai yang banyak membekalkan air sepanjang tahun. Bentuk-bentuk muka bumi ini mempunyai potensi yang baik serta dapat dimajukan untuk mendatangkan manfaat kepada kehidupan kita. Namun ada juga yang menjadi halangan kepada kegiatan harian kita. Dalam unit ini, kita akan mengkaji potensi-potensi dan halangan-halangan tersebut.

Potensi Kawasan Tanah Tinggi
Kawasan tanah tinggi di negara kita memainkan peranan penting terhadap kegiatan manusia dan pembangunan negara. Antara potensi atau kepentingan tanah tinggi terhadap kegiatan manusia dan pembangunan negara ialah sebagai;


A Pusat peranginan / pelancongan
Kawasan tanah tinggi yang indah, pemandangan yang menghijau serta udara yang nyaman dan segar sesuai dibangunkan sebagai pusat peranginan atau pelancongan.

Contoh kawasan tanah tinggi yang dibangunkan sebagai pusat pelancongan ialah:
-Tanah Tinggi Genting
-Tanah Tinggi Cameron
-Bukit Larut
-Bukit Bendera
-Gunung Kinabalu
-Gunung Ledang
-Gunung Tahan

Selain itu, gua batu kapur yang indah dan menarik di sesetengah bukit atau gunung juga dimajukan sebagai pusat pelancongan. Misalnya:
-Gua Niah (Sarawak)
-Gua Mulu (Sarawak)
-Gua Sam Poh (Perak)
-Batu Caves (Selangor)

Kawasan tanah tinggi yang dimajukan sebagai pusat peranginan dapat menambahkan peluang pekerjaan dalam bidang perhotelan, agensi pelancongan dan perniagaan cenderahati.

Pertambahan bilangan pelancong akan menyebabkan pendapatan negara meningkat.


B Kawasan tadahan
Kawasan tanah tinggi yang diliputi oleh hutan tebal adalah penting sebagai kawasan tadahan. Kawasan tadahan merupakan kawasan tanah tinggi yang merupakan punca sungai kerana menerima hujan yang lebat.

Contoh sungai yang berpunca dari kawasan tanah tinggi di Malaysia ialah:
-Sungai Pahang (Banjaran Titiwangsa)
-Sungai Perak (Banjaran Bintang)
-Sungai Kinabatangan ( Banjaran Brassey)
-Sungai Rajang (Banjaran Iran)

Kawasan tanah tinggi penting dalam menjamin sumber bekalan air untuk kegiatan:
-Demenstik
-Pertanian
-Perindustrian
-Perlombongan

C Kawasan penjana kuasa hidroelektrik
Kawasan tanah tinggi yang disaliri oleh sungai yang deras dapat dimajukan untuk menjana kuasa hidroelektrik.

Antara empangan yang dibina di kawasan tinggi untuk menjana kuasa hidroelektrik di negara kita ialah:
-Empangan Temenggor
-Empangan Chenderoh
-Empangan Kenyir
-Empangan Batang Ai
-Empangan Tenom Bangi

Penjana kuasa hidroelekrik di kawasan tanah tinggi dapat menjamin sumber bekalan kuasa ke rumah, pejabat dan kilang dalam negara. Selain itu, dengan adanya kuasa hidroelektrik, negara kita dapat mengurangkan import petroleum bagi menjimatkan perbelanjaan negara.


D Kawasan penanaman tanaman hawa sederhana
Kawasan tanah tinggi di Malaysia sesuai untuk penanaman tanaman hawa sederhana. Keadaan ini adalah kerana kawasantanah tinggi mempunyai cerun yang landai dan bersaliran baik serta mengalami iklim sederhana dengan min suhu C.

Kawasan tanah tinggi yang ditanam dengan tanaman hawa sederhana di Malaysia ialah:
-Tanah Tinggi Cameron
-Tanah Tinggi Kundasang

Tanaman-tanaman utama yang ditanam adalah:
-Teh
-Sayur-sayuran
-Bunga-bungaan
-Buah-buahan

Antara sayur-sayuran utama yang diusahakan ialah tomato, kubis, bunga kubis dan sawi. Hasil tanaman di kawasan tanah tinggi dapat dieksport ke luar negara untuk menambah pendapatan negara. Penanaman tanaman hawa sederhana juga dapat menambahkan bekalan makanan tempatan. Selain itu, ia juga dapat menyediakan peluang pekerjaan dan sumber pendapatan penduduk di kawasan desa.

Potensi Kawasan Tanah Pamah
Kawasan tanah pamah di Malaysia mempunyai kepentingan sebagai kawasan:
-Pertanian
-Perlombongan
-Perindustrian
-Pengangkutan
-Petempatan Dan Bandar Utama

Potensi Kawasan Tanah Pamah - Pertanian
Kawasan dataran yang rendah dataran yang rendah dan di timbuni tanih aluvium sesuai untuk penanaman padi seperti di Dataran Kedah-Perlis, Dataran Kelantan Dan Delta Rajang.

Manakala kawasan kaki bukit pula menggalakkan penanaman getah dan kelapa sawit. Ini kerana kawasan kaki bukit adalah landai, beralun dan bersaliran baik. Contoh kawasanya ialah seperti Pantai Barat Semenanjung Malaysia, Dataran Johor dan Dataran Barat Sarawak.

Kegiatan pertanian yang dijalankan di kawasan tanah pamah adalah penting kerana ia:
-Menyediakan peluang pekerjaan
-Menambahkan sumber makanan (beras)
-Merupakan sumber pendapatan negara (eksport minyak sawit dan getah)

Potensi Kawasan Tanah Pamah - Perlombongan
Kawasan tanah pamah juga dibangunkan untuk kegiatan perlombongan kerana kawasan ini kaya dengan sumber mineral seperti di Lembah Kinta dan kuala Langat (bijih timah), Mamut (kuprum), Teluk Ramunia (bauksit) ,Lubuk Mandi dan Bau (emas)

Potensi Kawasan Tanah Pamah - Perindustrian
Kawasan tanah pamah juga sesuai untuk dimajukan sebagai tapak perindustrian. Antaranya contoh kawasannya ialah seperti Lembah Klang, Peri, Bintulu, Bayan Lepas, Inanam.

Perindustrian memainkan peranan penting dalam ekonomi Malaysia. Barangan keluaran industri telah menyumbangkan kira-kira 31.7% daripada nilai eksport Malaysia (1989). Kira-kira 18.5% daripada hasil pengeluaran negara yang yang dieksport adalah daripada sektor perindustrian (1994)

Potensi Kawasan Tanah Pamah - Pengangkutan
Kawasan tanah pamah memudahkan pembinaan jalinan pengangkutan. Jalan pengangkutan seperti jalan raya dan jalan kereta api mudah dibina di kawasan tanah pamah kerana:
1 Tidak perlu meratakan tanah tinggi
2 Tidak perlu menebus guna kawasan paya
3 Tidak perlu membina jambatan
4 Menjimatkan kos pembinaan

Pembinaan jalinan pengangkutan mempercepatkan pembangunan negara terutamanya dalam sektor perindustrian dan pelancongan.

Potensi Kawasan Tanah Pamah - Petempatan Dan Bandar Utama
Kawasan tanah pamah penting sebagai kawasan petempatan. Ini kerana kebanyakkan kegiatan ekonomi bertumpu di kawasan tanah pamah. Maka kawasan tanah pamah merupakan kawasan tumpuan penduduk.

Bandar-bandar utama dalam negara juga bertumpu di kawasan tanah pamah seperti bandaraya Kuala Lumpur, Bandar Melaka Johor Bahru, Kelantan, Kuching dan Kota Kinabalu.

Contoh terpilih : KUALA LUMPUR
Keluasan
Kuala Lumpur meliputi kawasan seluas 240 km persegi dan mempunyai jumlah penduduk melebihi satu juta orang.

Sejarah perkembangan Kuala Lumpur
Kuala Lumpur diasaskan oleh seorang tokoh yang bernama Yap Ah Loy. Kuala Lumpur pada mulanya adalah pusat perlombongan bijih timah. Kuala Lumpur terletak diantara pertemuan Sungai Gombak dan Sungai Kelang. Ketika itu Sungai Kelang merupakan jalan pengangkutan yang utama. Mulai tahun 1880an, Kuala Lumpur mula berkembang seiring dengan perkembangan perlombongan bijih timah di sekitarnya. Pada tahun 1896, Kuala Lumpur telah dijadikan sebagai ibu negeri Negeri Melayu Bersekutu dan pada 1 Februari 1974, Kuala Lumpur telah diiktiraf sebagai bandar raya dan dijadikan Wilayah Persekutuan.

Fungsi Bandaraya Kuala Lumpur
1 Sebagai pusat perdagangan:
Perkembangan dalam sektor perindustrian di bandar-bandar seperti Petaling Jaya, Shah Alam dan Batu Tiga yang berhampiran dengan Kuala Lumpur telah membantu perkembangan Kuala Lumpur sebagai pusat pengurusan dan perdagangan.

Kedudukan Kuala Lumpur berhampiran dengan Pelabuhan Kelang memudahkan aktiviti pengeksportan dan pengimportan barangan.

2 Sebagai pusat kebudayaan dan pengajian tinggi:
Kuala Lumpur juga berkembang menjadi pusat kebudayaan dan pengajian tinggi dengan penubuhan Universiti Malaya, Universiti Teknologi Malaysia dan kolej-kolej swasta.

3 Sebagai pusat perhubungan antarabangsa:
Lapangan terbang antarabangsa terletak di Subang, manakala yang terbaru terletak di Sepang.

4 Sebagai pusat pentadbiran:
Kuala Lumpur sekarang adalah ibu negeri dan pusat pemerintahan Malaysia.

5 Sebagai pusat pelancongan:
Terdapat kemudahan pelancongan seperti hotel bertaraf antarabangsa dan pusat membeli-belah.

Terdapat tempat-tempat menarik yang boleh dilawati di sekitar Kuala Lumpur seperti Zoo Negara, Muzium Negara, Sunway Lagoon dan sebagainya.

Potensi Kawasan Pinggir Laut
Kawasan Pinggir Laut di Malaysia mempunyai kepentingan terhadap kegiatan manusia. Antara kepentingan tersebut ialah sebagai :
-Pusat Perikanan
-Tapak Pelabuhan
-Pusat Pelancongan

1.Sebagai Pusat Perikanan
Kawasan pinggir laut yang berteluk dan terlindung sesuai dibangunkan sebagai:
a - Tapak pelabuhan perikanan
b - Tapak perkampungan nelayan
c - Kawasan perikanan

Pembangunan kawasan pinggir laut sebagai pusat perikanan dapat:
a - Menyediakan peluang pekerjaan serta sumber pendapatan bagi penduduk pinggir laut.
b - Menambahkan bekalan makanan protein tempatan
c - Menambahkan eksport ikan bagi menambahkan pendapatan negara
d - Menggalakkan industri sampingan seperti:
- Membuat keropok ikan
- Membuat jala dan jaring serta kapal menangkap ikan
- Industri memproses dan mengetin ikan

Contoh tapak dan kawasan perikanan di Malaysia ialah Kuala Besut, Kemaman, Pulau Ketam, Mersing, Oya, Tawau, Mukah. Peta di bawah menunjukkan kawasan perikanan di Malaysia


2.Sebagai Tapak Pelabuhan
Kawasan pinggir laut yang panjang dan berteluk sesuai dimajukan sebagai tapak pelabuhan.

Kawasan pinggir laut yang dijadikan tapak pelabuhan di Malaysia ialah:
Pelabuhan Pulau Pinang
Pelabuhan Kelang
Pelabuhan Pasir Gudang
Pelabuhan Bintulu
Pelabuhan Kota Kinabalu
Pelabuhan Miri
Pelabuhan Kuching
Pelabuhan Kuantan

Kawasan pinggir laut di pelabuhan-pelabuhan tersebut mempunyai air yang dalam dan terlindung daripada angin kencang.

Pembangunan tapak pelabuhan di kawasan pinggir laut dapat:
-Memajukan lagi pengangkutan laut antarabangsa negara
-Menggalakkan perkembangan perdagangan antarabangsa negara serta perindustrian negara
-Membawa masuk pendapatan asing negara

3.Sebagai Pusat Pelancongan
Kawasan pinggir laut negara yang bersih dan berpasir sesuai dimajukan sebagai pusat pelancongan. Contoh pusat pelancongan pinggir laut yang terkenal ialah:
Rantau Abang (Rujukan: http://www.etourz.com)
Port Dickson
Teluk Cempedak
Batu Feringgi
Pantai Cahaya Bulan

Selain itu, pulau-pulau yang terdapat dipinggir laut juga merupakan daya tarikan pelancong. Contohnya seperti:
Pulau Bidong (Rujukan: http://www.etourz.com)
Pulau Redang (Rujukan: http://www.etourz.com)
Pulau Kapas (Rujukan: http://www.etourz.com)
Pulau Perhentian (Rujukan: http://www.etourz.com)
Pulau Tenggol (Rujukan: http://www.etourz.com)
Pulau Langkawi
Pulau Tioman
Pulau Gaya

Kawasan-kawasan tersebut dikelilingi oleh air yang bersih dan jernih. Pulau-pulau tersebut juga terkenal dengan batu karang dan hidupan laut.

Kepentingan kawasan pinggir laut sebagai pusat pelancongan dapat menyumbang kepada pembangunan negara iaitu:
-Menyumbangkan kepada pertambahan peluang pekerjaan dan pendapat negara
-Menyediakan peluang perniagaan kepada penduduk tempatan

Potensi Saliran
Sistem saliran di negara kita juga mempunyai kepentingan tertentu dalam kegiatan manusia. Antara kepentingan tersebut ialah sebagai:

A.Tapak tamadun dan pusat perdagangan awal
Lembah dan muara sungai yang rata dan luas sesuai dijadikan sebagai tapak tamadun dan pusat pedagangan awal. Contohnya seperti:
-Kuala Sungai Muda di Kedah
-Muara Sungai Melaka di Melaka
-Lembah Sungai Kinta di Perak

Pembangunan tapak tamadun dan pusat perdangan awal di muara sungai telah:
-Menggalakkan perkembanngan bandar-bandar utama
-Menggalakkan perdagangan antarabangsa


B.Sumber tenaga dan bekalan air
Empangan dibina diperingkat hulu sungai yang bersaliran deras untuk menjana kuasa hidroelektrik dan membekalkan sumber air untuk kegunaan domestik.

Contoh empangan yang menjana kuasa hidroelektrik ialah:
Empangan Chenderoh, Perak
Empangan Temenggor, Perak
Empangan Kenyir, Terengganu
Empangan Batang Ai, Sarawak
Empangan Durian Tunggal, Melaka
Empangan Pergau, Kelantan

Empangan Durian Tunggal di Melaka merupakan salah sebuah empangan yang dibina untuk membekalkan air untuk kegunaan domestik.

Pembinaan empangan di hulu sungai dapat:
-Membekalkan sumber air dan kuasa hidroelektrik ke rumah, pejabat dan kilang
-Menggalakkan perkembangan sektor perindutrian.


C.Kawasan pertanian
Sungai yang terpanjang di Malaysia memendapkan kelodak dan membentuk dataran aluvium yang subur untuk kegiatan pertanian. Contohnya di Dataran Kedah (Sungai Kedah), Dataran Kelantan (Sungai Kelantan), Delta Rajang (Sungai Rajang, Sarawak).

Selain itu, sungai juga dijadikan sebagai sumber pengairan untuk penanaman padi.

Sumber pengairan di Malaysia membolehkan padi ditanam dua kali setahun. Contoh rancangan pengairan di negara kita ialah:
-Projek Pengairan Muda
-Projek Pengairan Kemubu
-Projek Pengairan Tanjung Karang

Penyumbangan sistem saliran terhadap pembangunan negara termasuklah:
-Membentuk kawasan pertanian yang subur
-Membantu meningkatkan pengeluaran hasil pertanian
-Mewujudkan peluang pekerjaan kepada penduduk desa
-Meningkatkan pendapatan petani
-Menambahkan bekalan sumber makanan

D.Jalan pengangkutan
Sungai juga penting untuk pengangkutan di kawasan pedalaman. Kawasan pedalaman di Sabah dan Sarawak adalah sukar dihubungi melalui pengangkutan darat. Maka jalan pengangkutan air lebih popular di kawasan tersebut.

Sungai yang sering digunakan sebagai jalan pengangkutan di Malaysia ialah Sungai Rajang (Sarawak) dan Sungai Kinabatangan (Sabah)


E.Kawasan pelancongan
Sungai yang mempunyai air yang bersih dan jernih serta air trjun dapat dimajukan sebagai kawasan
-Pelancongan
-Rekreasi
-Perkelahan

Contoh air terjun yang merupakan pusat perkelahan atau pelancongan ialah air terjun Kota Tinggi di Johor, Air Terjun Sekayu di Terengganu.

Kepentingan sungai sebagai pusat pelancongan dapat:
-Menggalakkan industri pelancongan tempatan
-Menggalakkan industri desa atau kraf tangan

F.Kawasan perikanan air tawar
Sungai dan tasik dalam negara merupakan pembekal sumber ikan air tawar. Contohnya Sungai Endau (Pahang), Sungai Juru (Pulau Pinang), Tasik Bera (Pahang), Tasik Chenderoh (Perak), Tasik Kenyir (Terengganu), Tasik Banding (Perak).

Sungai-sungai ini kaya dengan hidupan air seperti ikan tilapia, ikan jelawat, dan udang galah.

Sumbangan sungai dan tasik dalam sektor perikanan negara ialah dapat:
-Menyediakan peluang pekerjaan sambilan kepada penduduk tempatan untuk menambahkan pendapatan harian.
-Menambahkan bekalan ikan tempatan di pasaran.


G.Sempadan semula jadi
Sungai juga dijadikan sempadan antarabangsa dan sempadan negeri.
-Sungai Golok di Kelantan memisahkan negara kita dengan Thailand.
-Sungai Muda memisahkan negeri Kedah dengan Pulau Pinang
-Sungai Bernam memisahkan negeri Perak dengan negeri Selangor.
-Sungai Endau memisahkan negeri Pahang dengan Johor


Perbandingan Pentingnya Pelbagai Bentuk Muka Bumi Di Malaysia Dan Di Negara Lain

Kajian Kes

1.Perbandingan kepentingan Tanah Tinggi di Switzerland dengan Tanah Tinggi di Malaysia

2.Perbandingan kepentingan Cerun Bukit di Pulau Jawa dengan Cerun Bukit di Malaysia

3.Perbandingan kepentingan Sungai di Thailand dengan Sungai di Malaysia

4.Perbandingan kepentingan Tasik di Kampuchea dengan Tasik di Malaysia
Ringkasan Perbandingan Kepetingan Pelbagai Bentuk Muka Bumi

Kajian Kes 1:Perbandingan kepentingan Tanah Tinggi di Switzerland dengan Tanah Tinggi di Malaysia

Switzerland

Negara yang bergunung-ganang. Kawasan tanah tinggi meliputi sebahagian besar Pergunungan Alps.

Kawasan pergunungannya menggalakkan industri pelancongan kerana:
-Musim panas yang nyaman
-Musim sejuknya yang bersalji
-Tanahnya yang bersalji sesuai untuk kegiatan meluncur dan permainan hoki atas salji
-Pemandangannya yang indah dan menghijau pada musim panas

Kawasan pergunungannya yang diliputi dengan hutan konifer yang tebal juga penting sebagai:
-Kawasan tadahan
-Sumber kayu-kayan (Pembalakan)

Cerunnya yang curam dan air terjunnya penting sebagai tapak penjanaan kuasa hidroelektrik

Penanaman tanaman hawa sederhana tidak dapat dijalankan di cerun kawasan tanah tinggi kerana
-Bersalji
-Sejuk

Malaysia
Tanah Tinggi Cameron dan Tanah Tinggi Genting merupakan kawasan pelancongan terkenal di Malaysia.

Kedua-dua Tanah Tinggi ini terletak di Banjaran Titiwangsa di Semenanjung Malaysia.

Industri pelancongan merupakan kegiatan utama di kedua-dua kawasan tersebut kerana:
-Udaranya segar dan nyaman
-Pemandangannya yang indah dan menghijau

Kawasan tanah tinggi yang diliputi oleh hutan hujan tropika yang tebal juga penting sebagai:
-Kawasan tadahan
-Sumber kayu keras (Pembalakan)

Cerun yang curam dengan aliran sungai yang deras sesuai dijadikan tapak penjanaan kuasa elektrikhidro.Contohnya:
-Empangan Chenderoh (Perak)
-Empangan Temenggor (Perak)
-Empangan Kenyir (Trengganu)
-Empangan Batang Ai (Sarawak)

Kawasan tanah tinggi ini juga sesuai sebagai tempat penanaman tanaman hawa sederhana seperti sayur-sayuran, buah-buahan, bunga-bungaan dan teh.

Kajian Kes 2:Perbandingan Kepentingan Cerun Bukit Di Pulau Jawa Dengan Cerun Bukit Di Malaysia

Pulau Jawa (Indonesia)



Di Pulau Jawa, padi ditanam di kawasan dataran dan juga di cerun bukit.

Padi ditanam dicerun gunung berapi yang berteres kerana:
-Kawasan tanah pamah dan datarannya terhad
-Penduduknya padat
-Tanah lava besnya subur

Penanaman padi berteres di cerun gunung berapi juga dapat mengurangkan kadar hakisan tanih.

Malaysia
Cerun Tanah Tinggi Cameron dan Tanah Tinggi Kundasang sesuai untuk penanaman hawa sederhana seperti teh, sayur-sayuran, bunga-bungaan dan buah-buahan.

Tanaman ini sesuai ditanam di cerun tanah tinggi ini kerana:
-Min suhu kira-kira 18 C
-Hujan tahunan melebihi 2000mm
-Bersaliran baik (air tidak bertakung)
-Bertanih laterit (kesan luluhawa)

Tanaman juga ditanam cerun yang di teres bagi mengurangkan kadar hakisan tanih.

Kajian Kes 3: Perbandingan Kepentingan Sungai Di Thailand Dengan Sungai Di Malaysia

Thailand



Menam Chao Praya merupakan sungai utama yang terpanjang (kira-kira 1 300km) di Thailand.

Ia merupakan jalan pengangkutan air utama di Thailand dan digelar sebagai nadi lalu lintas di Thailand.

Sungai ini dapat dimudiki kapal-kapal sederhana besar :
-Sejauh 402km dari muaranya pada musim lembap.
-Sejauh 190km dari muaranya pada musim kering.

Sungai Menam Chao Praya dan cawangan-cawangannya seperti Me Ping, Me Wang, Me Yom dan Me Nam penting untuk mengangkut penumpang, kayu balak, hasil pertanian dan hasil perlombongan dari kawasan pedalaman.

Jalinan terusan yang dikenali sebagai 'klong' menghubungkan cawangan -cawangan Menam Chao Praya di Thailand berperanan seperti jalan raya.Oleh sebab jaringan terusan sangat maju di Bangkok dan memainkan peranan seperti jalan raya, maka bandar raya Bangkok dikenal sebagai "Venice Timur".

Kegiatan 'pasar apung' dan pengangkutan 'klong' merupakan daya tarikan pelancong.

Menam Chao Praya membentuk dataran mendapan dan delta yang luas dan subur untuk penanaman padi dan jut.

Menam Chao Praya juga diempang untuk pengairan dan penjanaan kuasa hidroelektrik. Contohnya, Empangan Chainat dan Empangan Yan Hee.

Malaysia
Sungai juga merupakan jalan pengangkutan yang penting di kawasan pedalaman terutamanya di Sabah dan Sarawak.

Jalan pengangkutan yang utama di Malaysia ialah Sungai Rajang, Sungai Baram, Sungai Kinabatangan dan Sungai Pahang.

Sungai Rajang merupakan jalan pengangkutan utama di pedalaman Sarawak.

Kapal sederhana besar boleh memudiki Sungai Rajang sehingga ke bandar Kapit yang jauh di pedalaman.

Sungai Rajang juga penting untuk penjanaan kuasa hidroelektrik iaitu melalui Empangan Pelagus.

Sungai Kinabatangan di Sabah pula digunakan untuk mengangkut kayu balak ke kilang atau pelabuhan Sandakan.

Sungai-sungai utama di Malaysia membentuk dataran yang luas untuk kegiatan ekonomi pertanian. Misalnya:
-Delta Rajang (Sungai Rajang)
-Dataran Kedah (Sungai Kedah)
-Dataran Kelantan (Sungai Kelantan)

Sungai-sungai di Malaysia juga berfungsi sebagai:
-membekalkan air untuk kegunaan domestik, perindustrian dan perlombongan.
-Penternakan ikan air tawar, ketam dan udang.

Kajian Kes 4: Perbandingan Kepentingan Tasik di Kampuchea dengan Tasik di Malaysia

Kampuchea


Tonle Sap di Kampuchea merupakan tasik air tawar yang terbesar di Asia Tenggara.(Pada musim hujan (Jun-Nov) isipadu air bertambah dan saiznya akan menjadi kira-kira 4 700km manakala pada musim kering saiznya menjadi kecil iaitu kira-kira 1 600km )

Perikanan merupakan kegiatan ekonomi terpenting di Tonle Sap.

Kegiatan perikanan di Tasik Tonle Sap dijalankan sepanjang tahun. Ikan yang ditangkap adalah untuk memenuhi permintaan pasaran tempatan dan juga dieksport.

Ikan mudah ditangkap pada musim kering kerana airnya cetek iaitu hanya 1 hingga 3 meter sahaja dalamnya.

Tasik Tonle Sap juga penting sebagai pusat pelancongan. Pelancong dapat menaiki kapal atau bot ke Tonle Sap melalui Sungai Mekong.

Tasik Tonle Sap juga membekalkan bekalan air untuk kegunaan domenstik kepada penduduk tempatan yang hampir 4.5 juta orang dan juga ke kawasan- kawasan pertanian

Malaysia



Di Malaysia, Tasik Bera (keluasan 61.5km ), Tasik Chini (keluasan 10 km ) dan Loagan Bunut / Tasik Bunut di Miri (keluasan 9 km ) merupakan tasik semulajadi yang penting.
Tasik Bera dan Tasik Chini penting sebagai kawasan pelancongan dan perikanan air tawar.

Manakala tasik-tasik buatan manusia utama di Malaysia ialah seperti:
1.Tasik Kenyir (Terengganu)
2.Tasik Temenggor (Perak)
3.Tasik Chenderoh (Perak)
4.Tasik Banding (Perak)
5.Tasik Perdana (Kuala Lumpur)
6.Tasik Titiwangsa (Kuala Lumpur)

Tasik-tasik seperti Tasik Kenyir, Tasik Temenggor dan Tasik Chenderoh adalah penting untuk:
-Pelancongan
-Pengairan
-Perikanan air tawar
-Penjana kuasa hidroelektrik.

Tasik Perdana dan Tasik Titiwangsa di Kuala Lumpur pula penting untuk rekreasi di kawasan pusat bandaraya.

Halangan Bentuk Muka Bumi Terhadap Kegiatan Manusia
Adakah anda masih ingat bahawa pelbagai bentuk muka bumi memberi banyak manfaat terhadap kehidupan kita. Tahukah anda, bentuk muka bumi juga boleh menghalang kegiatan manusia. Contoh halangan bentuk muka bumi terhadap kegiatan manusia ialah seperti:


1.Halangan Tanah Tinggi
Cerun-cerun yang curam di kawasan tanah tinggi boleh menyebabkan kejadian tanah runtuh dan hakisan tanih. Kejadian hakisan tanih dan tanah runtuh akan memusnahkan tanaman, harta benda dan kemudahan awam serta mengormabkan nyawa. Ia juga akan menyukarkan pembangunan petempatan, pertanian dan pembinaan jalinan pengangkutan.

Cara-cara untuk mengatasi halangan tanah tinggi ini ialah:
-Menanam pokok/rumput yang cepat tumbuh dan menjalar di lereng bukit.
-Pembinaan tembok batu dan simen
-Pembinaan lereng, teres dan parit dicerun bukit yang curam.


2.Halangan Tanah Pamah
Kawasan tanah pamah yang rendah adalah berpaya dan sentiasa berair. Keadaan ini menyebabkan masalah banjir sering terjadi. Kejadian banjir akan menyebabkan aktiviti manusia seperti pertanian, petempatan dan pembinaan jalinan pengangkutan sukar dijalankan.

Langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah ini ialah:
-Menebus guna kawasan paya dengan tanah.
-Membina parit atau tali air untuk mengeringkan kawasan tersebut.
-Membina tembok atau benteng untuk menghalang kemasukan air dari sungai atau laut.


3.Halangan Pinggir Laut
Tebing tinggi yang curam di pinggir laut menyebabkan aktiviti pembinaan sukar dijalankan. Hakisan ombak yang kuat di kawasan ini akan melonggarkan struktur batuan dan tanih di pinggir laut. Akibat dari tindakan ini akan menyebabkan terjadinya tanih runtuh. Kejadian tanih runtuh ini akan mengancam keselamatan manusia dan merosakkan harta benda.

Antara langkah-langkah yang dapat diambil untuk mengatasi masalah ini ialah:
-Membina tembok untuk mengurangkan kadar hakisan ombak.
-Membina benteng di tepi pantai supaya air laut tidak melimpah ke daratan.


4.Halangan Saliran
Arus sungai yang deras di peringkat hulunya menyukarkan pengangkutan air kerana boleh membahayakan bot atau kapal-kapal kecil. Manakala sungai yang berliku-liku di peringkat hilirnya pula menyukarkan aktiviti pelayaran.

Langkah-langkah yang boleh diambil bagi mengatasi halangan sungai ini terhadap kegiatan manusia ialah:
-Membina empangan atau kolam untuk memperlahankan aliran sungai
-Meluruskan aliran sungai di peringkat hulunya.

SOALAN
Arahan : Pilih jawapan yang betul

-Membekalkan air untuk kegunaan harian penduduk
-Menjana kuasa hidroelektrik.

1.Sungai manakah yang sesuai dengan perkara-perkara yang dinyatakan di atas?.
A.Sungai Kinabatangan
B.Sungai Bernam
C.Sungai Perak
D.Sungai Sarawak

2.Kebanyakan jalan darat di Malaysia dibina di kawasan tanah pamah dan dataran pantai kerana...

I kos rendah
II bebas daripada banjir
III tumpuan penduduk
IV keselamatan terjamin.

A.I dan II
B.I dan III
C.II dan IV
D.III dan IV

3.Perikanan di Tonle Sap penting di Kampuchea. Antara berikut, yang manakah berkaitan dengan kegiatan ini ?.

I kerja sambilan
II teknologi penangkapan maju
IIIsumber protein penting
IV kos penangkapan rendah

A.I, II dan III
B.I, II dan IV
C.I, III dan IV
D.II, III, dan IV

4.Mengapakah padi sesuai ditanam di cerun-cerun bukit di Pulau Jawa?.

I suhu lebih rendah
II lava subur di cerun bukit
III padi merupakan makanan ruji utama
IV kekurangan tanah pamah

A.I dan II
B.I dan III
C.II dan IV
D.III dan IV

5.Antara berikut, yang manakah halangan terhadap pembinaan petempatan di kawasan tanah tinggi ?.

I cerun curam
II kos tinggi
III batuan besar dan keras
IV terjadi hakisan tanah

A.I, II dan III
B.I, II dan IV
C.I, III dan IV
D.II, III dan IV